26 χρόνια μετά το επεισόδιο που έφερε Ελλάδα και Τουρκία μια ανάσα από τον πόλεμο, οι πληγές είναι ακόμα ανοιχτές, διότι εθνικά κυρίαρχο ελληνικό έδαφος μετατράπηκε ξαφνικά σε «γκρίζα ζώνη» (νησίδες των Ιμίων) και πολλά ερωτηματικά παραμένουν αναπάντητα. Γιατί η μόλις εκλεγμένη κυβέρνηση δεν υπερασπίσθηκε το εθνικό έδαφος; Τί ακριβώς συνέβη εκείνη τη μοιραία νύχτα; Μια νύχτα που, εξαιτίας λανθασμένων πολιτικών χειρισμών, η πατρίδα έχασε 3 παλικάρια στα παγωμένα νερά του Αιγαίου, οι οικογένειες των οποίων αναζητούν έως και σήμερα την αλήθεια. 

Η μεγαλύτερη στρατιωτική πρόκληση μετά το 1974, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, θα μπορούσε να είχε αντιμετωπισθεί τόσο αποτελεσματικά, ώστε η έκβασή της να έδινε από τότε οριστικό τέλος στο θράσος που εκστομίζεται από τους Τούρκους άλλοτε ως «στρατηγικό βάθος», άλλοτε ως «οθωμανική κληρονομιά» και πρόσφατα ως «γαλάζια πατρίδα». 

Η τότε απόφαση της κυβέρνησης Σημίτη να μην υπερασπιστεί σθεναρά το εθνικά κυρίαρχο έδαφος καταδικάστηκε στις ψυχές όλων των Ελλήνων, ειπώθηκαν πολλά, συνέβησαν πολλά τόσο στο Μέγαρο Μαξίμου, όσο και στο υπουργείο Εξωτερικών, σε διαβαθμισμένης προσπελάσεως υπόγεια του ελληνικού Πενταγώνου και σε άλλα κρίσιμα σημεία. Το σίγουρο είναι ότι ηθικώς και επιχειρησιακώς, η ελληνική πλευρά διέθετε ισχυρότατο πλεονέκτημα.

Η απάντηση δεν έχει δοθεί ακόμα. Η κατρακύλα της τότε κυβέρνησης δυστυχώς δεν σταμάτησε εκεί, ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, (ο οποίος είχε εκλεγεί πρόεδρος του Πασοκ στις 19/1/1996 μετά από την παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου για λόγους υγείας), ευχαρίστησε τους Αμερικανούς από το βήμα της Βουλής, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών κ. Θεόδωρος Πάγκαλος φέρεται να είχε διαβεβαιώσει τον ειδικό μεσολαβητή Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ ότι «την ελληνική σημαία από τα Ίμια θα την πάρει ο αέρας», για προφανείς λόγους εκτόνωσης της κρίσης.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ (συνοπτικά)

• 26 Ιανουαρίου 1996: Ο δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός της αμφισβήτησης της ελληνικότητας των Ιμίων, υψώνει την ελληνική σημαία στο ένα νησί, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου, τον ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού. 
• 27 Ιανουαρίου 1996: Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας "Χουριέτ" στη Σμύρνη μεταβαίνουν με ελικόπτερο στη Μεγάλη Ίμια. Υποστέλλουν την ελληνική σημαία και υψώνουν την τουρκική. Η όλη επιχείρηση βιντεοσκοπείται και προβάλλεται από το τηλεοπτικό κανάλι της "Χουριέτ", με τους Τούρκους να πανηγυρίζουν για την ελληνική αποτυχία.

28 Ιανουαρίου 1996: Το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού "Αντωνίου" κατεβάζει την τουρκική σημαία και υψώνει την ελληνική. Το βράδυ Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάζονται στη Μεγάλη Ίμια, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τα παραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά. Η πολιτική εντολή προς τους Έλληνες στρατιωτικούς είναι να αποφευχθεί κάθε κλιμάκωση της έντασης.

Δύο Τουρκικές φρεγάτες και άλλα πολεμικά πλοία καταφθάνουν κοντά στην Ίμια. Μονάδες του ελληνικού στόλου αποπλέουν για το Αιγαίο. Φθάνουν πληροφορίες στο ΚΥΣΕΑ ότι δύο τουρκικά ελικόπτερα προσεγγίζουν τις βραχονησίδες της Ίμιας και ίσως επιχειρήσουν να αποβιβάσουν κομάντος.

Ο αρχηγός ΓΕΝ  διατάσσει πλήρωμα ελικοπτέρου να πετάξει πάνω από την Ίμια υπό εξαιρετικά δυσμενείς καιρικές συνθήκες για να ερευνήσει για τούρκους κομάντος. Ενώ το ελικόπτερο πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος, ο επικεφαλής του πληρώματος αναφέρει βλάβη. Το στίγμα χάνεται από τα ραντάρ. Το ημερολόγιο έγραφε 31 Ιανουαρίου 1996, όταν ο χρόνος σταμάτησε καθώς ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού με τρία μέλη πληρώματος κατέπεσε κατά τη διάρκεια της κρίσης των Ιμίων. Σκοτώνονται επί τόπου και τα τρία μέλη του πληρώματος: οι τρεις χειριστές, Χριστόδουλος Καραθανάσης, Παναγιώτης Βλαχάκος και Έκτορας Γιαλοψός. Οι υπουργοί Αρσένης και Πάγκαλος ανακοινώνουν αποκλιμάκωση της κρίσης με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ και αποχώρηση των ναυτικών δυνάμεων. Επισήμως το ελληνικό ελικόπτερο κατέπεσε μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος την ώρα που επέστρεφε στη φρεγάτα «Ναυαρίνο». Αιτία της πτώσης, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, ήταν οι κακές καιρικές συνθήκες και η απώλεια προσανατολισμού του πιλότου.

Οι Αμερικανοί διά του Υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια…

Άλλαξε τίποτε από τότε;

Κάποια πράγματα δεν άλλαξαν. 

Κατά πρώτον, η επίσημη γνωμοδότηση ότι οι πιλότοι μας έπαθαν vertigo δεν άλλαξε ποτέ - ακόμη και όταν τα τηλεοπτικά κανάλια της γείτονας χώρας έδειχναν τούρκους κομάντος να επιστρέφουν στα μικρασιατικά παράλια πετώντας από τα φουσκωτά τους χρησιμοποιημένα ρουκετοβόλα, είτε ακόμη και όταν ανασύρθηκαν από το βυθό ή αλιεύθηκαν μέρη των στολών των πιλότων και του ελικοπτέρου που ήταν διάτρητα.

Κατά δεύτερον, δεν άλλαξε η νοοτροπία των κυβερνήσεων να θρέφουν με αμαρτωλά ξυλοκέρατα τον Λαό μας, ότι τάχα η εθνική κυριαρχία μας είναι εγγυημένη αποκλειστικά μόνο με την απόκτηση νέου πολεμικού εξοπλισμού. Εξηγούμαστε: Είναι αυτονόητο πως χαιρετίζουμε την απόκτηση νέων οπλικών συστημάτων για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Όμως, τα πολεμικά μέσα σχετίζονται αφενός με το ηθικό και την ανδρεία αυτών που τα χρησιμοποιούν και αφετέρου με την βούληση της εκλεγμένης κυβέρνησης να τα χρησιμοποιήσει. Διότι, όπως αποδείχθηκε στα Ίμια, ήμασταν έτοιμοι να υπερασπιστούμε τα πάτρια με επιτυχία, όμως βούληση από τους πολιτικούς μας δεν υπήρχε.

Κάποια άλλα πράγματα όντως άλλαξαν. 

Κατά πρώτον, οι ελληνικές κυβερνήσεις αποδέχθηκαν να «γκριζάρουν» το ελληνικό Αιγαίο. Σήμερα δεν πατά κανείς στα Ίμια ενώ οι ψαράδες μας συχνά-πυκνά κυνηγούνται από τουρκικές ακταιωρούς και εκδιώκονται από την ελληνική θάλασσα. 

Κατά δεύτερον, οι πρωτεργάτες του εθνικού εξευτελισμού δε λέγονται πια ΠΑΣΟΚ αλλά ΚΙΝΑΛ – νομίζοντας ότι με μια μετονομασία απαλλάχθηκαν και από την αμαρτωλή κληρονομιά. 

Συνήθως λέμε πολλά, ακούμε λίγα, πράττουμε σχεδόν τίποτα. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Οφείλουμε να κάνουμε όπως εκείνοι οι πιλότοι μας. Να νιώσουμε όπως εκείνοι για το έθνος, να αγωνίσθούμε  για ένα τόσο δα κομμάτι γης και θάλασσας που μάς έδωσε ο Θεός και αυτός ο αγώνας  πρέπει να αντηχεί παντού.

Κι αν το αίμα των ηρώων μας το μόλυναν οι πλεκτάνες και η ύπουλη διπλωματία, εμείς, έχοντας Μνήμες Αγώνα, θα επιμένουμε, τιμώντας τη θυσία των ηρώων αυτών, να μην επιτρέψουμε ποτέ ξανά σε βέβηλους την εκχώρηση όσων ανήκουν σ’ εμάς, στους αγέννητους και στους νεκρούς μας.

Φυλακτό και πυξίδα οι μνήμες των ηρώων αυτών, που εμπνέουν αρετή και γενναιότητα στο ήθος μας, ψυχική λεβεντιά, για να σταθούμε στους μεγάλους δρόμους της ιστορίας μας!

Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των

ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.

Ποτέ από το χρέος μη κινούντες⸱ 

Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει

όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)

πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,

κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε. 

(Κωνσταντίνος Καβάφης, «Θερμοπύλες»)

Χριστόδουλος Καραθανάσης  ΑΘΑΝΑΤΟΣ

Παναγιώτης Βλαχάκος  ΑΘΑΝΑΤΟΣ

Έκτορας Γιαλοψός ΑΘΑΝΑΤΟΣ