Δημοκρατικό Πατριωτικό Κίνημα
Παράνομη τουρκική αλιεία στο Αιγαίο, ένα πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί άμεσα
Επί σειρά ετών, παρατηρούνται πολλά περιστατικά παράνομης αλιείας εντός των χωρικών μας υδάτων, σε πολλές περιπτώσεις πολύ κοντά στις ελληνικές ακτές, από πλοία με σημαία τρίτης χώρας, κυρίως τουρκικά.
Ειδικότερα, από πλευράς Τουρκίας από το 2005 παρατηρείται παράνομη και καταστροφική αλιευτική δραστηριότητα. Πολυάριθμα τουρκικά αλιευτικά, μεγάλης αλιευτικής ικανότητας και με υπερσύγχρονο εξοπλισμό, εισέρχονται παράνομα ολοένα και πιο κοντά στις ακτές των νησιών, από τη Σαμοθράκη μέχρι τη Ρόδο, με στόχο να μονοπωλήσουν τ’ αλιεύματα και όχι μόνο.
Τα τουρκικά ψαράδικα δεν πάνε μόνο στα διεθνή ύδατα, στα οποία δεν έχουμε ανακηρύξει ακόμα 12 μίλια, ούτε ΑΟΖ. Μπαίνουν στα χωρικά μας ύδατα και σαρώνουν τ’ αλιεύματα και εκεί.
Η αριθμητική υπεροχή των τούρκικων αλιευτικών έναντι των δικών μας ψαροκάικων είναι συντριπτική, αφού φτάνει σε αναλογία 5 προς 1. Τα σκάφη αυτά δεν ψαρεύουν απλώς. Ενίοτε απειλούν, κατά κανόνα παρενοχλούν και εμποδίζουν τους Έλληνες αλιείς, προκαλώντας φθορές σε σκάφη και δίχτυα, αμφισβητώντας έτσι το δικαίωμα των ψαράδων μας ν’ αλιεύουν στο Αιγαίο, γκριζάροντας αναμφισβήτητα ελληνικές περιοχές και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. [1] [2] [3] [4] [5]
Τουρκικές μηχανότρατες και γρι-γρι, πολλές φορές με συνοδεία τουρκικών ακταιωρών υπεραλιεύουν με απαγορευμένες μεθόδους, καταστρέφοντας ανεπανόρθωτα το θαλάσσιο περιβάλλον των θαλασσών μας, καταληστεύουν τον εθνικό μας πλούτο και το εισόδημα των ψαράδων μας, απειλώντας με εξαφάνιση μία βασική επαγγελματική δραστηριότητα των ακριτικών νησιών μας.
Όπως επισημαίνει και το επιστημονικό Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας “Αρχιπέλαγος”, οι τουρκικές μηχανότρατες, που είναι αλιευτικά σκάφη βιομηχανικής κλίμακας, δραστηριοποιούνται παράνομα στα ελληνικά νερά, ακόμη και σε μικρό βάθος και σε περιόδους παύσης αλιείας με ανεμότρατα, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία. Καθώς ψαρεύουν, σέρνουν στον πυθμένα της θάλασσας έναν μεγάλο σάκο που παραμένει ανοιχτός με 2 μεγάλες σιδερένιες «πόρτες» – η κάθε μία εκ των οποίων ζυγίζει περίπου έναν τόνο. Καθώς οι πόρτες, ο σάκος και οι βαριές αλυσίδες σέρνονται στον βυθό, το κάθε πέρασμα της μηχανότρατας προκαλεί καταστροφικές επιπτώσεις σε ένα σημαντικό αλιευτικό πεδίο, το οποίο ήδη είναι ιδιαίτερα υποβαθμισμένο από πλευράς αλιευτικής παραγωγής, σε περιοχές με κάποια από τα σημαντικότερα εναπομείναντα στη Μεσόγειο προστατευόμενα ενδιαιτήματα κοραλλιών και ασβεστολιθικών ροδοφυκών, όπως τα θαλάσσια λιβάδια της Ποσειδωνίας, τα οποία χρειάστηκαν πολλές χιλιάδες χρόνια για να σχηματιστούν.[6]
Από την άλλη πλευρά, τα τουρκικά γρι-γρι 40-50 μέτρων, κατά παράβαση των κανονισμών της Κοινής Ευρωπαϊκής Αλιευτικής Πολιτικής, δρώντας συχνά σε μικρό βάθος και χρησιμοποιώντας ηλεκτρογεννήτριες και λαμπτήρες μεγάλης φωτεινότητας, πέραν της υπεραλίευσης, δημιουργούν πρόβλημα στα μάτια των αλιευμάτων και είναι απόλυτα καταστροφικά για τον γόνο. Στην κυριολεξία συντελείται γενοκτονία γόνου και σαρδέλας στο Θρακικό Πέλαγος από την παράνομη τουρκική αλίευση! [7] σελ 27
Με αυτόν τον τρόπο, η Τουρκία, χώρα υπό ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συνεχίζει αφενός να παραβιάζει προκλητικά τους κανονισμούς της ΕΕ, αφετέρου θέτει σε κίνδυνο το περιβάλλον και την αειφορία των αλιευμάτων, επιπλέον ζημιώνει οικονομικά την Ελλάδα, αποκομίζοντας παράνομα κέρδος από πειρατική αλίευση σημαντικών ποσοτήτων αλιευμάτων των ελληνικών θαλασσών, αποστερώντας νόμιμα εισοδήματα και πόρους από τους Έλληνες ψαράδες, που σε αντίθεση με τους Τούρκους, ψαρεύουν με νόμιμους, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό, τρόπους αλιείας, σεβόμενοι το περιβάλλον και το κοινοτικό δίκαιο. Η παράνομη τουρκική αλιεία εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων δεν αποτελεί μόνο παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, αλλά και παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Το επίσης τραγικό της υπόθεσης είναι ότι στη συνέχεια οι Τούρκοι εξάγουν τα ψάρια αυτά στην Ελλάδα και στην ΕΕ!
Η όλη κατάσταση, όπως έχει εξελιχθεί, είναι απόρροια της διαχρονικής έλλειψης αποφασιστικότητας από τις ελληνικές αρχές για τη ριζική αντιμετώπιση αυτού του σημαντικού προβλήματος της παράνομης αλιείας, γεγονός που αποδεικνύεται τόσο μέσα από την ισχύουσα εθνική νομοθεσία, όπως ίσχυσε διαχρονικά και εφαρμόζεται στην πράξη κατά καιρούς, όσο και από την ελλιπή εφαρμογή και αξιοποίηση των Ευρωπαϊκών Κανονισμών.
Συγκεκριμένα, ο ΣΥΡΙΖΑ με τον Ν. 4619/2019, ισχύος 1-7-2019 κατήργησε το άρθρο 401 του Ποινικού Κώδικα, που καθιστούσε ποινικό αδίκημα την αλιεία στα ελληνικά χωρικά ύδατα ξένων πλοίων δίχως άδεια και έτσι αποποινικοποίησε την ήδη υπάρχουσα προκλητική και παράνομη τουρκική αλίευση εντός ελληνικών θαλασσών!
Το ατόπημα της κατάργησης του άρθρου 401 του Ποινικού Κώδικα διορθώθηκε με καθυστέρηση από την ελληνική πλευρά, μόλις τον Νοέμβριο του 2021(12/11/2021),με την προσθήκη του άρθρου 398 του ΠΚ, στο άρθρο 92 του Νόμου 4855 / 2021 «Τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας», που αφορά την αλιεία στην αιγιαλίτιδα ζώνη και τα εσωτερικά ύδατα.
Το άρθρο προβλέπει ότι, «Όποιος ασκεί αλιευτική δραστηριότητα με σκάφος ή άλλο πλωτό μέσο που φέρει σημαία τρίτης χώρας, χωρίς την προβλεπόμενη κατά τις οικείες διατάξεις άδεια της αρμόδιας αρχής, εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης και των εσωτερικών υδάτων της Ελληνικής Επικράτειας, τιμωρείται με φυλάκιση».
Επίσης το άρθρο 33 του Αλιευτικού Κώδικα (ν.δ. 420/1970, Α΄27) αναδιατυπώνεται, προσαρμόζεται προς το άρθρο 398 ΠΚ και διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 33: Ποινές
Σε περίπτωση επιβολής ποινής σύμφωνα με το άρθρο 398 του Ποινικού Κώδικα σε όποιον ασκεί αλιευτική δραστηριότητα με σκάφος ή άλλο πλωτό μέσο που φέρει σημαία τρίτης χώρας, χωρίς την προβλεπόμενη άδεια της αρμόδιας Αρχής, εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης και των εσωτερικών υδάτων της Ελληνικής Επικράτειας, ειδοποιούνται οι λιμενικές αρχές να μεριμνήσουν για την εκτέλεση της ποινής που έχει επιβληθεί, όταν το σκάφος ή το πλωτό μέσο ελλιμενιστεί μελλοντικά σε οποιονδήποτε ελληνικό λιμένα.» [8]
Συνεπώς, η ποινική τιμωρία των παράνομων τουρκικών αλιευτικών πραγματοποιείται μόνον όταν το τουρκικό πλήρωμα του παράνομου αλιευτικού και το σκάφος ελλιμενιστούν στο μέλλον σε ελληνικό λιμάνι!
Και εδώ είναι το κρίσιμο σημείο, ότι σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις εντοπισμού παράνομου αλιευτικού το Λιμενικό απλά προβαίνει σε συστάσεις και ελάχιστες έως μηδενικές προσαγωγές παράνομων τουρκικών αλιευτικών σκαφών και πληρωμάτων, γεγονός που προφανώς οφείλεται στην τρέχουσα κυβερνητική πολιτική, μάλλον για αποφυγή ελληνοτουρκικής έντασης (βλέπε ελληνοτουρκική φιλία και Διακήρυξη Αθηνών), αλλά λόγω και του ότι το υποστελεχωμένο Λιμενικό Σώμα, επιφορτισμένο συγχρόνως με το ατελείωτο και εξαντλητικό έργο της καταδίωξης λαθρομεταναστών, δεν επαρκεί και για το έργο της καταδίωξης και προσαγωγής παράνομων τουρκικών αλιευτικών!
Στο πρόσφατο περιστατικό εμπλοκής του τουρκικού αλιευτικού με το Λιμενικό, στη Ζουράφα 11 Ιουλίου 2024, στο επεισόδιο που δημιουργήθηκε, το τουρκικό τελικώς έφυγε (ή αφέθηκε να φύγει).
Έτσι, ενώ υπάρχει το νομικό πλαίσιο για ποινικοποίηση της τουρκικής παράνομης αλίευσης εντός ελληνικών χωρικών υδάτων, οι παρανομίες των Τούρκων συνεχίζονται, διότι από ό,τι φαίνεται δεν υπάρχει πολιτική βούληση από ελληνικής πλευράς να αποδοθούν ποινές στους παρανομούντες Τούρκους αλιείς!
Από την άλλη πλευρά, στα διαβήματα διαμαρτυρίας της ελληνικής κυβέρνησης προς την ΕΕ και στις διαμαρτυρίες Ελλήνων Ευρωβουλευτών, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους, ανέφερε ότι σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 (κανονισμός ελέγχου), εναπόκειται στα κράτη-μέλη της ΕΕ να ελέγχουν τις δραστηριότητες που ασκούνται από οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο εντός του πεδίου εφαρμογής της κοινής αλιευτικής πολιτικής στην επικράτειά τους και εντός των υδάτων, που υπάγονται στην κυριαρχία ή στη δικαιοδοσία τους, όπως οι αλιευτικές δραστηριότητες, καθώς και την προέλευση των εισαγόμενων τουρκικών αλιευμάτων και να τα μπλοκάρουν, εάν διαπιστωθεί ότι προέρχονται από παράνομη αλιεία εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, μέσω του ελέγχου των σχετικών πιστοποιητικών που θα πρέπει να συνοδεύουν τα αλιευτικά εμπορεύματα που εισάγονται στη χώρα μας.
Τα σχετικά πιστοποιητικά θα πρέπει να είναι επικυρωμένα από το κράτος σημαίας του αλιευτικού σκάφους και σε περίπτωση που εγείρονται αμφιβολίες από ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη όσον αφορά δραστηριότητες παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας,τα κράτη-μέλη έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν αιτήσεις επαλήθευσης στην τρίτη χώρα και αν αυτή η χώρα, στην παρούσα περίπτωση η Τουρκία, δεν δίνει ακριβείς πληροφορίες, τα προϊόντα είναι δυνατόν να απορριφθούν, με τον Ευρωπαίο Επίτροπο να υπογραμμίζει ότι “εναπόκειται στα οικεία κράτη-μέλη της ΕΕ να λαμβάνουν τις τελικές ατομικές αποφάσεις”. [10]
Το θέμα είναι κατά πόσο εφαρμόζονται τέτοιοι έλεγχοι, αν ζητούνται τέτοια πιστοποιητικά από ελληνικής πλευράς και τι ελέγχεται σε αυτά. Είναι πρακτικά εφαρμόσιμος ένας τέτοιος έλεγχος πιστοποιητικών, όταν στο τελωνείο ο Τούρκος χονδρέμπορος εισάγει συσκευασμένα σε κιβώτια, κατά μέγεθος ή άλλο κριτήριο, ψάρια από διαφορετικά αλιευτικά; Έχει ποτέ απορριφθεί φορτίο τουρκικών αλιευμάτων εισαγόμενο στην Ελλάδα ή την ΕΕ ως παράνομο φορτίο τουρκικής αλιευτικής δραστηριότητας;
Μια λύση στο πρόβλημα θα ήταν, ίσως, μία συμφωνία μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας υπό μορφή διακρατικής συμφωνίας για εφοδιασμό των αλιευτικών ελληνικών και τουρκικών με τεχνικό εξοπλισμό με δυνατότητα για κοινό σύστημα εντοπισμού, ώστε τα σκάφη να είναι “ορατά” και από ελληνικής και τουρκικής πλευράς.
Έτσι, όταν εντοπίζεται παράνομο αλιευτικό, δεν θα εγείρεται καμία αμφιβολία από πλευράς Τουρκίας, εφόσον αυτό θα εντοπίζεται και από τις ελληνικές αρχές, θα επιχειρείται συνεννόηση για άμεση αποχώρησή του, αλλιώς θα ενεργεί το Λιμενικό, θα γίνεται προσαγωγή του σκάφους και πληρωμάτων, το σκάφος θα καταχωρείται ως παράνομο και θα επιβάλλονται οι προβλεπόμενες ποινές στο πλήρωμα. Είναι μία πρόταση που η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να ζητήσει από την τουρκική στα πλαίσια αυτής της περίφημης ελληνοτουρκικής προσέγγισης.
Ωστόσο, η μόνη σίγουρη και οριστική λύση είναι ο καθορισμός ελληνικής ΑΟΖ και ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός θαλάσσιων ζωνών (άρα και αλιείας), που ενώ υποχρεούμαστε να ορίσουμε από το 2014με βάση την κοινοτική οδηγία, δεν έχουμε ακόμα καθορίσει (για την ολιγωρία μας αυτή μας επιβάλλεται πρόστιμο από την ΕΕ), λύση που είναι επίσημη, οριστική και καθιστά το πρόβλημά μας από ελληνοτουρκικό σε ευρωπαϊκό, με δυνατότητα άσκησης επιπλέον πίεσης από την ΕΕ στην υπό ένταξη στην ΕΕ, Τουρκία.
Το σίγουρο είναι ότι χωρίς τη δέουσα και αποφασιστική αντιμετώπιση από ελληνικής πλευράς το Αιγαίο καθίσταται σταδιακά ζώνη αμφίβολης κυριαρχίας, η αλιευτική οικονομική δραστηριότητα εξαφανίζεται, τα νησιά αποδυναμώνονται οικονομικά και η επιβίωση σε αυτά ολοένα και δυσχεραίνει, γεγονός που οδηγεί τους νησιώτες, ιδιαίτερα των μικρών νησιών, να τα εγκαταλείπουν.
Δέσποινα Βολονάκη
Εκπαιδευτικός
Θ.Ο. Εξωτερικής Πολιτικής
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
[1]
[3] https://www.boatfishing.gr/nea-proklisi-tourkika-alieftika-psarevan-synodeia-aktaioroy-sto-aigaio/
[4] https://www.boatfishing.gr/synechizetai-i-leilasia-ton-ellinikon-ydaton-apo-toyrkoys-psarades/
[5] https://www.boatfishing.gr/toyrkiko-alieytiko-vrisketai-apo-chtes-se-saroniko-kai-notio-eyvoiko/
[7] http://www.env-edu.gr/Documents/files/EkpYliko/ODIGOS%20ALIEIA.pdf
_large.jpeg)
1_large.jpg)
1_large.jpeg)
